Terapia traumy - podejście klasyczne i podejście integracyjne oparte na ciele, relacji i neurobiologii

Warsztat poświęcony jest pracy z osobami po doświadczeniach traumy w dwóch perspektywach: z jednej strony klasycznego podejścia do terapii traumy, z drugiej - ujęcia integracyjnego, które łączy współczesną wiedzę o układzie nerwowym, pracę z ciałem, myślenie systemowe i relacyjne oraz nacisk na obecność terapeuty. W centrum znajduje się pytanie, jak rozumieć traumę i towarzyszyć osobie po urazie w sposób, który uwzględnia jednocześnie fizjologię, emocje, relacje i znaczenia, a nie tylko redukcję objawów.

W części porządkującej omawiane jest klasyczne podejście do traumy: rozumienie zespołu stresu pourazowego i traumy złożonej, znaczenie objawów intruzywnych, unikania, nadmiernego pobudzenia, rola ekspozycji i pracy z narracją traumatyczną, etapowe ujmowanie procesu (stabilizacja, konfrontacja z materiałem traumatycznym, integracja). Przyglądamy się temu, w czym ten model jest nadal fundamentalny i pomocny, a także temu, gdzie w pracy klinicznej pojawiają się jego ograniczenia - na przykład w kontakcie z przewlekłą dysocjacją, głębokim wstydem, rozproszoną tożsamością czy pacjentami, którzy "mają historię traumy", ale przede wszystkim doświadczają chronicznego odcięcia od ciała i relacji.

Na tym tle wprowadzane jest podejście integracyjne, w którym trauma rozumiana jest przede wszystkim jako doświadczenie rozregulowujące układ nerwowy, zdolność do samoregulacji i współregulacji oraz poczucie zakotwiczenia w ciele i w relacjach. W tym ujęciu terapeuta pracuje z traumą, integrując współczesne podejścia do pracy z ciałem (m.in. Somatic Experiencing), wiedzę z zakresu neurobiologii interpersonalnej, czujność na kontekst relacyjny i systemowy oraz wrażliwość na rolę chronicznego wstydu, żałoby i utraty znaczenia.

Podkreślany jest obraz traumy jako procesu, który zawęża "pasmo życia": ogranicza zakres odczuć z ciała, zawęża repertuar zachowań, sztywno organizuje emocje i znaczenia, a także utrudnia korzystanie z relacji jako źródła ukojenia. Praca terapeutyczna polega tu na stopniowym poszerzaniu tego pasma - na odzyskiwaniu kontaktu z ciałem, z własnym doświadczeniem, z innymi ludźmi i z przyszłością. Nie chodzi więc jedynie o "opowiedzenie historii na nowo", ale o renegocjowanie relacji z pamięcią traumatyczną na poziomie fizjologii, emocji, wyobrażeń, zachowań i znaczeń.

W części praktycznej uczestnicy przyglądają się temu, jak oba ujęcia - klasyczne i integracyjne - przekładają się na decyzje kliniczne w konkretnych sytuacjach. Analizowane są fragmenty procesu terapii: stabilizacja i budowanie zasobów u pacjentów z różnym poziomem pobudzenia i zamrożenia; praca z osobami, które niemal nie mają dostępu do doznań z ciała lub wręcz przeciwnie - są nimi przytłoczone; towarzyszenie w kontaktowaniu się z pamięcią traumatyczną w różnych kanałach (werbalnym, wyobrażeniowym, somatycznym); wreszcie - tworzenie takich warunków relacyjnych, w których możliwe staje się powolne "rozszerzanie życia", a nie tylko gaszenie objawów.

Dużo miejsca poświęcone jest obecności terapeuty - rozumianej jako jeden z głównych "nośników" zmiany. Omawiane są wzorce reagowania terapeuty w kontakcie z traumą: skłonność do nadkontrolowania procesu, ucieczki w protokoły, unikania dłuższego bycia przy czyimś rozregulowaniu czy wstydzie, ale też momenty, w których to właśnie uważne, spokojne bycie przy doświadczeniu pacjenta, przy jednoczesnym śledzeniu jego fizjologii, staje się interwencją samą w sobie. W tym kontekście ważne staje się pytanie nie tylko "jaką technikę zastosować?", ale "z jakiego miejsca wewnętrznego reaguję na to, co dzieje się z tą osobą teraz?".

Warsztat dotyka także napięcia między pracą "od objawów" a pracą "od doświadczenia": między redukcją flashbacków, koszmarów czy reakcji panicznych a długotrwałą pracą nad chroniącym wstydem, poczuciem winy, rozszczepieniem tożsamości czy niemożnością korzystania z relacji. Omawiane jest miejsce interwencji ukierunkowanych na objawy oraz to, jak mogą być one włączane w szerszy proces zdrowienia - taki, w którym ważne jest zarówno ciało, jak i narracja, zarówno historia przeszła, jak i aktualne otoczenie, zarówno cierpienie, jak i powolne odzyskiwanie poczucia sprawczości.

Warsztat adresowany jest do psychoterapeutów i psychologów pracujących z osobami po traumie (lub przygotowujących się do tej pracy), którzy znają podstawy współczesnych podejść do terapii traumy i chcą zobaczyć, jak klasyczne myślenie o urazie można twórczo połączyć z integracyjnym ujęciem opartym o ciało, relacje, neurobiologię i świadomą obecność terapeuty. Spotkanie ma charakter pogłębionej refleksji klinicznej połączonej z praktyką: punktem ciężkości nie jest kolejna lista technik do "stosowania na pacjencie", ale doprecyzowanie, jak chcemy rozumieć traumę i w jakim paradygmacie chcemy towarzyszyć osobom, które ją niosą.

Prowadząca:

dr Magdalena Zubiel - 

Pracuję z dorosłymi, parami i rodzinami, wspierając ich w trudnych momentach, konfliktach i procesach zmiany. Korzystam z podejść krótkoterminowych, TSR (Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach) i RTZ (Racjonalna terapia zachowania), w których posiadam certyfikaty potwierdzające moje uprawnienia do pracy. W swojej praktyce integruję również elementy terapii narracyjnej, terapii schematu, podejścia systemowego oraz pracy z wewnętrzną rodziną (IFS), co pozwala mi dostosowywać formę wsparcia do konkretnych potrzeb klienta lub systemu rodzinnego.

Jestem certyfikowaną interwentką kryzysową, mediatorką rodzinną oraz psychotraumatolożką. Obecnie jestem w trakcie całościowego szkolenia psychoterapeutycznego zgodnego ze standardami PTP, ukończyłam terapię własną w podejściu CBT oraz terapii schematu a swoją pracę regularnie poddaję superwizji.

Poza gabinetem działam również naukowo i dydaktycznie - kształcę przyszłych psychologów i terapeutów. Moja praca badawcza koncentruje się na zagadnieniach poznawczego obciążenia u osób z zaburzeniami nastroju oraz funkcjonowania schematów myślenia. Kończę drugi doktorat w obszarze psychologii, związany z mechanizmami poznawczymi u pacjentów po przebytej traumie.

W centrum mojej pracy zawsze stoi człowiek - z jego historią, relacjami i potencjałem do zmiany.