Przez Morze Śródziemne oczami osób uchodźczych. Pokaz filmowy oraz dyskusja.

Studiowała dziennikarstwo i marzyła o tym, by zostać korespondentką wojenną."Co za głupi pomysł. W jakimś sensie teraz się nią stałam" - mówi bohaterka i równocześnie reżyserka filmu "Purpurowe morze" Amel Alzakout.

Film dokumentalny "Purple Sea" (2020) to opowieść o podróży przez Morze Śródziemne syryjskiej artystki wizualnej Amel Alzakout. Kobieta uciekła z Syrii do Niemiec w 2015 roku, całą trasę nagrywając małą wodoszczelną kamerą, umieszczoną na swoim nadgarstku. Nagranie to metaforyczne świadectwo przeprawy.

Łódka, na której 28 października znalazła się Amel, zatonęła pół godziny po wypłynięciu. Razem z nią z wybrzeża Turcji na wyspę Lesbos płynęło 315 osób. Rozbitkowie spędzili cztery godziny w wodzie, a reżyserka i równocześnie narratorka nagrała to, co działo się pod jej powierzchnią. Nie wszyscy zostali uratowani: 42 osoby straciły życie.

Film to wyjątkowa dokumentacja tego, co działo się pod wodą, kręcony, jak pisze dr Ewa Fiuk "z wnętrza rzeczy". Perspektywa ta reprezentuje zarówno ujęcie nieantropocentryczne, jak i nieeuropocentryczne. Widzimy przeprawę przez Morze Śródziemne nie z perspektywy Unii Europejskiej czy organizacji pomocowych, a osoby uchodźczej: kobiety, która chce znaleźć się ze swoim ukochanym w Niemczech. "Purpurowe morze" w 2020 roku było nominowane do nagrody głównej na trzech festiwalach: w Londynie, Montrealu oraz na wrocławskich Nowych Horyzontach.

Ale to nie wszystko. Pokaz uzupełni film krótkometrażowy "The-Left-to-Die-Boat", przedstawiający historię jednej z łodzi, która płynęła przez Morze Śródziemne. W marcu 2011 r. 72 pasażerów gumowej łodzi opuściło wybrzeże Libii, kierując się w stronę Włoch. Mimo wezwań o pomoc i interakcji z co najmniej jednym helikopterem wojskowym i statkiem wojskowym, ludzi pozostawiono dryfujących na morzu przez 14 dni. W wyniku bierności służb przeżyło tylko dziewięciu pasażerów. Film łączy zeznania ocalałych z danymi dotyczącymi wiatru i prądów morskich, a także zdjęciami satelitarnymi, rekonstruując płynne ślady tego zdarzenia. To raport, który był podstawą kilku skarg prawnych i jest świadectwem niezłomności w walce o sprawiedliwość. Ofiar podróży przez Morze Śródziemne jest więcej - jak podaje UNHCR od 2015 roku do dziś na morzu zginęło lub zaginęło ponad 28 tysięcy osób. Co można zrobić, aby uniknąć kolejnych śmierci? O tym również porozmawiamy.

Seans filmowy poprzedzi krótka prelekcja filmoznawczyni badającej temat migracji w kinematografii, doktor Ewy Fiuk. Z kolei po pokazie odbędzie się dyskusja, podczas której, nawiązując do filmów i porównując je, spróbujemy odpowiedzieć pytania: Na jakie trudności natrafiają osoby w drodze, przeprawiające się przez Morze Śródziemne? Jak wygląda morska droga do Europy? Co sprawia, że morze staje się śmiercionośnym płynem? Jakie mity o tzw. kryzysie migracyjnym powtarzane są w przestrzeni publicznej? Co kino może powiedzieć nam o migracjach? W jaki sposób etycznie pokazywać osoby z doświadczeniem uchodźstwa?

Rozmowę z doktor Ewą Fiuk poprowadzi redaktorka naczelna Salam Lab i badaczka literatury migracyjnej, Ewelina Kaczmarczyk.

Kiedy? 22.08.2024, 18-20.30

Gdzie? Kino Agrafka, ul. Krowoderska 8, Kraków

Wstęp na pokaz jest bezpłatny. 

***

dr Ewa Fiuk - filmoznawczyni, adiunktka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Autorka monografii Inicjacje, tożsamość, pamięć. Kino niemieckie na przełomie wieków (2012) i Obrazo-światy, dźwięko-przestrzenie. Kino Toma Tykwera (2016) oraz wielu publikacji, w tym także przekładów z języka niemieckiego, w tomach zbiorowych i czasopismach. Redaktorka "Kwartalnika Filmowego". Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami oraz European Network for Cinema and Media Studies; członkini zarządu Towarzystwa Polsko-Niemieckiego w Krakowie; zasiada w Radzie Naukowej serii wydawniczej "Niemcy - Media - Kultura" Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na filmie niemieckim, transkulturowości,teorii afektu i narracjach mniejszościowych (ze szczególnym uwzględnieniem migracji) w kontekście twórczości filmowej.